অৰুণাচলৰ দুর্গম স্থান হায়ুলিয়াং আৰু চিপ্রু অঞ্চলত বটানিকেল ছার্ভে অৱ ইণ্ডিয়া (BSI)ৰ গৱেষকসকলে আৱিষ্কাৰ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছে এবিধ অতি বিৰল প্রজাতিৰ উদ্ভিদ৷ প্ৰায় ১১০ বছৰৰ পূর্বে এই উদ্ভিদ আৱিষ্কাৰ কৰিছিল এগৰাকী ব্রিটিছ বিজ্ঞানীয়ে৷ ভাৰতীয় ‘লিপষ্টিক প্লাণ্ট’ হিচাপে পৰিচিত এই উদ্ভিদ ১৯১২ চনত ব্রিটিছ উদ্ভিদ বিজ্ঞানী ষ্টিফেন ট্রইটে ডুনে ইয়াক চিনাক্ত কৰিছিল৷ ইয়াৰ বৈজ্ঞানিক নাম হৈছে আচকিনানথাছ মনেটাৰিয়া ডুন৷ অৰুণাচল প্রদেশৰ পৰা অন্য এগৰাকী ব্রিটিছ উদ্ভিদ বিজ্ঞানী আইজাক হেন্ৰী বার্কিলে ইয়াৰ নমুনা প্রথম সংগ্রহ কৰিছিল৷
বিগত ১১০ বছৰ ধৰি এই বিৰল প্রজাতিৰ ‘লিপষ্টিক প্লাণ্ট’ৰ কোনো সন্ধান পোৱা নাছিল ভাৰতীয় গৱেষকসকলে৷ শেহতীয়াকৈ এই উদ্ভিদ পুনৰ আৱিষ্কাৰৰ সবিশেষ তথ্য প্রকাশ পাইছে কাৰেণ্ট ছায়েন্স নামৰ জার্নালখনত৷ এই জার্নালখনত অৰুণাচল প্রদেশৰ বিজ্ঞানী কৃষ্ণা চৌলুৱে উদ্ভিদবিধৰ পুনৰ আৱিষ্কাৰৰ সবিশেষ তথ্য এক প্রতিবেদন আকাৰে লিখাৰ পাছতে বিষয়টোক লৈ চর্চা চলিছে৷ স্মর্তব্য যে বি এছ আইৰ এগৰাকী বিজ্ঞানী হিচাপে উদ্ভিদ বিদ্যাৰ গৱেষণাত দীর্ঘদিন ধৰি নিয়োজিত হৈ আছে কৃষ্ণা৷ কাৰেণ্ট ছায়েন্স জার্নালত প্রকাশ পোৱা অনুসৰি এই উদ্ভিদবিধৰ বৈজ্ঞানিক নামৰ সৈতে জড়িত হৈ আছে গ্রীক নাম৷ ইয়াৰ সৰলীকৃত ইংৰাজী হৈছে ‘ফ্লাৱাৰ’৷ মূলতঃ ৰঙা ৰঙৰ এই উদ্ভিদবিধৰ আছে বিভিন্ন বৈশিষ্ট্য৷ ৰঙা টিউব আকৃতিৰ এই উদ্ভিদবিধক সেই বাবে বিজ্ঞানীসকলে ‘লিপষ্টিক প্লাণ্ট’ বুলি অভিহিত কৰিছিল৷
উল্লেখ্য যে, ২০২১ চনত অৰুণাচলৰ বিভিন্ন স্থানৰ পৰা কেইবাবিধ দুষ্প্রাপ্য প্রজাতিৰ উদ্ভিদ সংগ্রহ কৰিছিল বিজ্ঞানী কৃষ্ণাই৷ দীর্ঘদিনীয়া গৱেষণাৰ পাছত এই বিৰল উদ্ভিদ ১৯১২ চনত ব্রিটিছ বিজ্ঞানীয়ে আৱিষ্কাৰ কৰা ‘লিপষ্টিক প্লাণ্ট’ বুলি নিশ্চিত কৰিছে বিজ্ঞানী কৃষ্ণা চৌলুৱে৷ চিৰসেউজ গভীৰ অৰণ্যতহে এই উদ্ভিদবিধৰ সন্ধান পোৱা বুলি দাবী কৰিছে অৰুণাচলৰ উদ্ভিদ বিজ্ঞানী কৃষ্ণাই৷
